Төрийн тэргүүнээс кино, дэлгэцийн одод, рок дуучдаас эхлээд нэрт загвар зохион бүтээгчид, алдартай моделууд гээд соёлт нийгмийн түүхэнд "Ray Ban" нарны шилийг мэдэхгүй, түүнийг авахыг хүсдэггүй хүн гэж үгүй гэхэд хилсдэхгүй. Өдгөө Холливудын алдартнуудын гангараа, гадаад үзэмжийг тодорхойлогч болсон эл брэндийн эхлэл эгэл бөгөөд даруу байжээ.
Bausch & Lomb компани 1937 онд Америкийн нисэх хүчнийхэнд зориулж нисгэгчдийг нарны хорт туяанаас хамгаалахын зэрэгцээ тэднийг дэгжин харагдуулах "Ray Ban" нарны шилийг үйлдвэрлэсэн аж. Улмаар тухайн жилийн тавдугаар сарын 7-нд “Ray Ban Aviator” шилний загварт зохиогчийн эрхийг албан ёсоор авчээ. Брэндийн нэрний хувьд зорилгынхоо дагуу “Ray Banner” буюу махчилан орчуулбал “цацрагийг хориглогч” гэсэн утгатай аж.
Bausch & Lomb компани 1937 онд Америкийн нисэх хүчнийхэнд зориулж нисгэгчдийг нарны хорт туяанаас хамгаалахын зэрэгцээ тэднийг дэгжин харагдуулах "Ray Ban" нарны шилийг үйлдвэрлэсэн аж. Улмаар тухайн жилийн тавдугаар сарын 7-нд “Ray Ban Aviator” шилний загварт зохиогчийн эрхийг албан ёсоор авчээ. Брэндийн нэрний хувьд зорилгынхоо дагуу “Ray Banner” буюу махчилан орчуулбал “цацрагийг хориглогч” гэсэн утгатай аж.
 |
| Дуглас Макартур |
Америкийн армийнхан “Ray Ban”-ийг тун тааламжтайгаар хүлээн авч тэр дороо л зүүж эхлэв. Түүнчлэн өдгөө тус брэндийн нүүр царай болсон “Ray Ban Aviator (анг. нисгэгч гэсэн үг)” загвар тэр үед ийнхүү нэрлэгдэж эхэлсэн түүхтэй. Энэ загварыг хилийн чанадад таниулсан хүн нь генерал Дуглас Макартур юм. Тэрбээр Дэлхийн II дайны үед Филиппинид очихдоо уг шилийг зүүсэн байсан нь гэрэл зурагчдын дуранд өртөөд зогсохгүй энгийн олны харааг булаажээ.
1952 онд “Ray Ban” үйлдвэрлэгчид нарны шилний уламжлалт төмөр хүрээнээсээ татгалзаж хуванцар, өргөн хүрээ бүхий Wayfarer-ийг танилцуулснаар загварын ертөнцөд нэгэн шинэ өнгө, төрхийг бий болгов. Үүнийг өдгөө нүдний шилний загварт гарсан хувьсгал гэж үзэх болсон бөгөөд тухайн үед хувцас загварын ямар ч урсгал, хэлбэртэй зохицож байснаараа гайхалтайд тооцогддог. Энд нэгэн нууцыг задлахад, эл загварыг анх эрчүүдэд зориулан гаргасан гэдэг. Харин чамин, хээнцэрт дурлагч бүсгүйчүүлд нүүрний ямар ч хэлбэртэй хүнд гайхалтай зохих Wayfarer хэтэрхий таалагджээ. Ингээд уг загварыг Ерөнхийлөгч, урлагийн алдартнууд төдийгүй энгийн иргэд ч зүүж эхэлжээ. Мөн бүх цаг үеийн хамгийн алдратай жүжигчин Одри Хепбёрн “Breakfast at Tiffany’s” кинонд Wayfarer-ийн шилээр л ертөнцийн өнгийг тольддог билээ.
Түүнчлэн 50, 60-аад онд Боб Дилан, Энди Варол, Жеймс Дин, Мэрилин Монро, Жон Леннон гээд олон алдартнууд Ray Ban-ээр гоёж, өсвөр насны залуусын мөрөөдөл нь зөвхөн энэ шил болоод байв.
Гэвч 1970-аад онд “Dior”, “Yves St. Laurent” нар загварын ертөнцөд хүчтэй түрэн орсноор “Ray Ban”-ий амжилтыг сааруулжээ. Ялангуяа энэ үед диско хөгжим эрчээ авч тухайн үедээ л модерн загвар олны анхаарлыг татах болов.
Гэвч 1970-аад онд “Dior”, “Yves St. Laurent” нар загварын ертөнцөд хүчтэй түрэн орсноор “Ray Ban”-ий амжилтыг сааруулжээ. Ялангуяа энэ үед диско хөгжим эрчээ авч тухайн үедээ л модерн загвар олны анхаарлыг татах болов.
Харин 1982 онд “Ray Ban” эргэн ирэв. “The Blues Brothers”-ийн нэрт жүжигчин Жон Белуши, Дэн Эйкрод нар Ray Ban-ийг үргэлж зүүж ердөө нэг л удаа олны өмнө шилээ авсан гэдэг.Энэ маркетинг гайхалтай үр дүнд хүрч тухайн жилийн орлого гайхалтай өсөв.
Мөн 1982 онд кино болон телевизийн шоунд “Ray Ban”-ийг ашиглах зөвшөөрлийг 50 мянган доллараар арилжсанаас гадна 1982-1987 онд 60 гаруй дэлгэцийн бүтээлд уг шилийг ашиглажээ.
Түүнчлэн “Ray Ban”-ий алдар хүндийн орон зай нь зөвхөн Холливудаар хязгаарлагдсангүй. Наяад онд Мадонна, Майкл Жексон, Элвис Костелло, Рамонис, U2-ийн гишүүд болон Жэк Николсон “Vogue”-ийн эрхлэгч Анна Винтур нарын сонголт Ray Ban л байв.
Гэвч 1990-ээд оноос тэдний хувьд уналтын үе эргэн тохиов. Түүнээс хойш цөөнгүй удаа сэргэх оролдлого хийсэн ч харамсалтай нь бүтэлгүйтсэн хэвээр байсан юм. Ингээд тун саяхан буюу 2007 онд “Wayfarer” эргэн ирсэн билээ. Гэхдээ урьдын улигт хэв маяг биш, олон өнгийн сонголт нь энэ удаагийн тэсрэлтийг улам хүчирхэгжүүлэв. Дэлхийд алдартай загварын сэтгүүлийг нээх бүрт хуудас бүхэнд “Ray Ban” заларч эхэлжээ. Өнгөрсөн 10 жилийн хугацаанд загварын ертөнцөөс мартагдах шахсан уг шилний Aviator загвар ердөө цэрэг, цагдаагийнхний гоёл байхаас илүүтэй алдартнуудын гангараа, залуусын гоёо болсныг өдгөө Та бид харж байна.
Тийм ээ, Ливерпулын дөрвөл домог болж, тэдний зохиосон аялгуу бүр хүн бүхний чихэнд мөнхөд эгшиглэх учиртай аж. 1957 онд 16 настай Жон Леннон, Пол Маккартни гэх 15 настай хүүтэй уулзсанаар гайхамшигт түүхийн эхний хуудас нээгдсэн билээ. Түүнээс хойш юу болсныг энд тоочих нь илүүц хийгээд, бичвээс дуусашгүй биз ээ.
Юутай ч 20 гаруй жилийн тэртээд 40 мянгатын хөвгүүдийн шохоорхож асан "Битлз"-ийн дуунууд өдгөө монгол хэлээр эгшиглэж байна. Эхлээд "Наран мандлаа" /Here comes the sun/ хэмээн "Ocean's 11"-ий дуучин Буянаа "түүх сөхөв". Уг дууг Харрисон хаврын нэгэн өдөр цэцэрлэгт хүрээлэнгээр зугаалж байхдаа бичсэн гэдэг. "Хонгор чи минь, инээмсэглэл нүүрэнд чинь туяарч Хоног өдрүүд чи биднийг хайраар ивээж" гэхчлэн хөгжүүнээр эхлэх нь цомгийг тоглуулмагц сайхан сэтгэгдэл төрүүлэв.
Цомгийн дөрөв дэх бүтээл "Гитарын минь уйлах дуу"-г "A-Sound" хамтлаг аль хэдийнэ хит болгоод амжжээ. Энэ дуу "Rolling Stones" сэтгүүлээс шалгаруулсан бүх цаг үеийн шилдэг 500 дууны жагсаалтын #7 дугаарт жагсдаг билээ.
Дараачийн дуу бол "Өчигдөр" буюу "Yesterday". Сонирхолтой нь, энэ дууг эх хэлээрээ дуулснаар Монголчууд бид "Гиннес"-ийн амжилтаас хуваалцаж байгаа юм шүү. Учир нь, эл уран бүтээлийг дэлхий даяар 1600 гаруй төрлөөр дахин дуулсан байдаг гэнэ. Тэдний нэг нь дуучин Оюундарь боллоо. :)
"Огторгуйн зүг" буюу "Across the Universe" дууг "The Lemons" хамтлагийн Одноогийн дуулснаар сонсох гайхалтай байлаа. Түүний "Шөнө дунд цас орж байна" дуунд уярдаг байсан бол одоо үдэш бүр огторгуйн зүг аялдаг болоод байна. Дууны үгийг Жон Леннон бичсэн бөгөөд 1970 онд "Rolling Stones" сэтгүүлд өгсөн ярилцлагадаа тэрбээр "Энэ дууны үг миний бичсэн хамгийн шилдэг бүтээлүүдийн нэг юм. Үнэндээ, хамгийн сайн нь байх. Тийм ээ, хэн, юу ч гэсэн энэ бол үнэхээр шилдэг нь" гэж байв. Дашрамд дурдахад, дууны дахилтад "Jai guru deva om" гэсэн тарни уншдгийг та мэдэх байх. Энэ нь санскрит үг бөгөөд олон янзын орчуулга байдгаас нэгийг хуваалцвал "Харанхуйг арилгагч гэрэлт цацраг" гэсэн утгатай юм байна.
Цомгийн хамгийн сүүлчийн дуу нь "Төсөөлөл". Магадгүй хүн төрөлхтөний энх тайвны тунхаг болсон энэ дуу Ленноны 3 соло бүтээлийн нэг билээ. Домогт "Битлз"-т хүндэтгэл үзүүлэхийн зэрэгцээ сонсогч, худалдан авагчдад хүндэтгэл үзүүлэн бонус оруулсан нь энэ юм байна.
Гайхамшигт аялгуу хэзээ ч хуучирдаггүйн илрэл гэлтэй "Битлз"-ийн сонгомол дуунуудыг манай уран бүтээлчид дахин найруулж, дахин дуулсан нь сайхан хэрэг. Тэднийг мэдэж, тэднийг сонсч, тэгээд ойлгоно гэдэг чухал бөгөөд энэ цомог нэгэн төрлийн "соёлын үр" болно гэж бодож байна. :)
"Бидний дууны олонх нь хайр энэрэл, амар амгалангийн тухай байдагт би талархдаг"
Пол Маккартни
Пол Маккартни