Khulan Jugder

Илүү сайханд, илүү өндөрт, илүү ихээр тэмүүлнэ
Дагах

"Хүсэл, шунал" /Passion/



By  Khulan Jugder     8:17 PM    Labels:,, 
      Энэ удаад "Мөрөөдөгчдийн өдөр"-т оролцож найруулагч С.Бямбын "Хүсэл, шунал" киног үзсэн сэтгэгдлээ хуваалцахаар шинэ бичлэг эхлүүлж байна. Найруулагч С.Бямбын хувьд урьд нь "Өнөөдөр" сониноос "Бусдын амьдрал руу камер чиглүүлнэ гэдэг буу шагайхтай адилхан байж мэднэ" гэсэн ярилцлагаар "танилцаж" байсан юм. Тухайн үед энэ ярилцлагаас надад хамгийн тод үлдсэн хэсэг нь "Урлаг гэдэг толгойн биш сэтгэл зүрхний ажил" гэсэн үг билээ. Тэгвэл энэ удаад түүний уран бүтээлийг сонирхоод гол санааг нь өөрийнхөө хэмжээнд мөнөөх л үгтэй холбож тайллаа.
     "Хүсэл, шунал"-д манай нэрт найруулагч Д.Жигжид, түүний хүү найруулагч Биндэрийн амьдрал, уран бүтээлийн талаар өгүүлэхийн зэрэгцээ Ж.Биндэртэй хамт аялах С.Бямбын монологи хөвөрнө. Киноны эхний хэсэг Д.Жигжид найруулагчийн тухай мэт боловч энэ нь нөгөө талаар социализмын үеийн монгол орны кино урлагийн тухай харуулна. Өдгөө бидний бахархан ярих дуртай "хуучны сайхан" кинонуудыг хэрхэн бүтээж байсан, тэдгээр нь нам, засгийн шалгуурыг хэрхэн давж дэлгэцнээ "амилдаг" байсан тухай юм. Зарим хүн хуучны кинонууд дандаа өөдрөг өнгө аястай дээр намын суртал ухуулгын нэг хэрэгсэл төдийн байсан. Тийм ч учраас тэр кинонуудыг бүтээхэд улсаас хангалттай хөрөнгө гарган өгч байсан тул одоогийн зарим киноноос чанартай байгаа юм гэх нь бий. Гэвч тэр үед манай найруулагчид илүү гүн ухаанч, зүгээр өнгөн дээрх өөдрөг үзлээс илүү уран бүтээл туурвидаг байжээ. Гагцхүү тэдгээр нь тухайн үеийн үзэл, суртал гээчид харшилж дэлгэцнээ гарах боломжгүй болдог байв. Үүний жишээ нь, Д.Жигжидийн "Хүний мөр" ажээ. Мөн Ж.Биндэрийн хэлснээр тэр үед улсаас хангалттай мөнгө өгдөг байсан ч хэр баргийн хүн зөвхөн мөнгөөр сайн кино хийдэггүй юм гэсэн нь өнгөрснийг үгүйсгэгчдэд бас нэгэн хариулт болов уу.
     Харин одоо үе. Дэлгэцэнд хаяг нь л үлдэж, нурах дөхсөн "Монгол кино" үйлдвэрийн дүрс үзэгдэнэ. Жилдээ 6-7 уран сайхны кино, 40 гаруй баримтат кино туурвидаг байсан эл үйлдвэр зах зээлийн шуурганд өртөн "амь тавьжээ".
     Зах зээл. Бизнес. Мөнгө. Урлагийг үүгээр хэмжих болсон үе. Урлагийн утгыг философийн салбар ухаан гоо зүйгээр судалдаг гэж онолын номд бичсэн нь бий. Харин өнөөдөр бол шоубизнесийн цонхоор л харж байна. Ж.Биндэр "Хүний наймаа" киногоо гаргахаар хөдөө, орон нутгаар аялна. Гэвч аймгийн төвүүдэд киногоо гаргахад үзэгчид нь зал дүүргэж эс чадна. Өнөөдөр бид хийж байгаа кинондоо шалдан хүүхэн, гоё машин гаргахгүй бол хүн үзэхгүй байна. Үзэгчид тийм л зүйл хүсдэг болчихож. /Ж.Биндэр/ Ийм нөхцөлд түүнд тааруулж уран бүтээл туурвих уу, үгүй бол өөрийнхөөрөө бүхнийг хийх үү? Гэвч уран бүтээлч хүн бусдад зориулж л хийдэг. Ерөөс хүн хэзээ ч зөвхөн өөртөө, зөвхөн өөрийнхөө төлөө юм хийнэ гэж үгүй. /С.Бямба/ Энд л зөрчил үүснэ. Нээрэн л кино театрын зарлалаас харвал хээнцэр, тансаг зураглал задгай хувцасласан охид, хүүхнүүд, чинээлэг залуугийн дүр л бууна. Гагцхүү түүнээс үзэгч юу олж авах нь чухал биш. Мэдээж чөлөөт цагаа өнгөрүүлэх төдий хөнгөн бүтээл байхыг үгүйсгэхгүй. Гэхдээ тэр олон дунд ядаж нэг сайн кино байгаасай. 
    Урлаг биднийг түүчээлдэг гэдэг. Тэгвэл кино ч бас урлагийн нэгэн төрлийн хувьд биднийг сэрээж, дуудаж байх нь зүйн хэрэг. Харин одоогийн кинонууд үзэгчийг юу руу дуудаж, хааш чиглүүлж байна вэ? Цаашид энэ бүхэн хэрхэх бол?
    Өмнөх үед үзэл суртлын шалгуурыг давсныг уран бүтээл гэж байв. Харин одоо бол зэх зээлд борлогдохыг нь уран бүтээл гэнэ. Тэгвэл хойч үе минь үүнийг хэрхэн ойлгох бол? /С.Бямба/ 
    Төгсгөл хэсэгт С.Бямба, Ж.Биндэр нар үзвэрийн танхимаас гарахдаа ярилцаж байв. Энэ танхимаас ирээдүйн сод найруулагч, уран бүтээлчид төрөхийг үгүйсгэхгүй. Монгол хүүхдүүд адтай, юмыг хурдан сурдаг шүү дээ. Тэд чадна. Тэд хийнэ шүү. Энэ үгс магад өөрсдийгөө тайвшруулах арга мэт сонсогдовч нөгөө талаас хойч үедээ итгэх басхүү захих зүйлс мэт санагдав.
    Хүн бүрт хүсэл бий. Хүсэл хэтрэхээ шунал болж тэр нь зовлон болдог гэдэг. Уран бүтээлчдэд ч сайн юм хийх хүсэл бий. Гагцхүү хүсэл, шуналын зааг хаана оршдог юм болдоо. /С.Бямба/

About Khulan Jugder

Khulan Jugder has been working as a freelance journalist for 5 years. She usually writes reviews about films, albums or media and articles about social issues as well.

3 comments:

  1. Монголын киноны бизнесийн одоогийн байдал ямар байна вэ? гэдэг асуултад бүрэн хариулсан бүтээл болсон гэж боддог.

    ReplyDelete
  2. Энэ киног хаана үзэж болох вэ?

    ReplyDelete